5 tips voor het voorbereiden op cultuurverschil

Bereid je voor op internationale cultuurverschillen, 5 tips. Ieder land heeft zijn eigen cultuur, gewoonten en gebruiken. Wie internationaal onderneemt, krijgt hiermee te maken. Als je vooraf weet waarmee je rekening moet houden, wordt de kans op zakelijk succes groter. De tips in dit artikel helpen je op weg. ‘Very interesting’, klinkt het nadat jij je plannen onder het genot van een drankje deelt met een Engelse ondernemer. Je hart juicht, maar jouw jubelstemming blijkt even later onterecht. In werkelijkheid vindt de Engelsman je plan namelijk niet zo best. “Het iseen bekend voorbeeld, maar dit gebeurt in de praktijk echt”, zegt Raymond Smid, partner bij exportmanagementrecruiter ExportSelect. 5 tips voor het omgaan met internationale cultuurverschillen. Cultuurverschillen.

1. Verdiep je

Smid heeft jaren ervaring als exportmanager en kent inmiddels grote delen van de wereld. Van zijn eigenzakelijkeavonturen, en door ervaringen van anderen. Zo stelt hij dat ‘Engelsen het ene zeggen terwijl ze iets anders bedoelen’. Verdiep je daarom altijd in je gesprekspartner. Het helpt alsje open vragen stelt. Hiermee voorkom je dat je zakenrelatie ongemakkelijk met ‘ja’ of ‘nee’ antwoordt. “Wil je tot een deal komen? Wees dan geduldig en kies de weg van de geleidelijkheid”, adviseert Smid. “Wanneer je aan onderhandelen toe bent, mag je wel om toewijding vragen.” Dit is pas het moment voor een wat zakelijker toon in het gesprek waarop het contract wordt gesloten. ‘Nee’ zeggen is in veel culturen geen optie. Dit wordt vaak als te direct en ongepast ervaren. Houd daarom de lichaamstaal van je gesprekspartner goed in de gaten. Zo kun je achterhalen wanneer iemand ja zegt, maar eigenlijk nee bedoelt. Elk land heeft zijn eigen gebruiken. Verdiep je daarom altijd in het land en de cultuur voor je een bezoek brengt. “Ook als het dichtbij huis is”, tipt Smid. “België is het moeilijkste exportland dat er is voor ons. Vooral omdat de valkuilen groot zijn. We denken dat België hetzelfde is als Nederland, maar dat klopt niet.” Zo zijn Belgen formeler en minder direct dan Nederlanders. Hierop ben je niet altijdbedacht omdat we deels dezelfde taal spreken.

2. Praat met collegas

Verdiepen dus. Maar hoe? Natuurlijk zijn er boeken en zoekmachines, maar de meeste waarde haal je volgens Smid uit gesprekken. “Ga praten met exportcollega’s. Zo lang je geen concurrent bent, willen ze je wel op weg helpen.” Informatie van instanties, ambassades en overheden zorgt voor een goede basis. Maar er is meer: “Tijdens een informele borrel hoor je verhalen uit de praktijk: zo werkt het nou echt in het land waarmee jij zaken wiltdoen.”

Misschien kom je bij zo’n informeel samenzijn zelfs in contact met mensen die er wonen en ondernemen. Daarmee leg je de basis voor een persoonlijk netwerk. Zakendoen zonder lokaal netwerk is vaak onmogelijk.

3. Verplaats je

Hoewel er voor elk land apart volop tips zijn, staat voor Smid 1 advies altijd centraal: Toon respect. “Zet je gesprekspartner op een voetstuk en verplaats je altijd in zijn standpunten.” Als voorbeeld noemt hij het accepteren van een visitekaartje. “Wij stoppen zo’n kaartje soms achteloos in een broekzak. In veel andere landen wordt oprechte aandacht hiervoor op prijs gesteld.” Smid schetst een praktijkvoorbeeld, waarbij hij aanstipt dat studeren niet overal zo vanzelfsprekend is als in Nederland. ”In minder welvarende landen kan soms maar 1 familielid studeren. Als jij net die persoon ontmoet en je krijgt zijn visitekaartje, dan ken je hem waarde toe door er even aandachtig naar te kijken.” Een meertalig visitekaartje is attent, zeker in landen waar het Europese schrift niet wordt gebruikt, bijvoorbeeld in China of een Arabisch land. Pas je in het contact met een internationale partner zoveel mogelijk aan. Respecteer hierbij wel je eigen grenzen. Want je respect voor de andere cultuur vergroot je zakelijke kansen, maar het moet ook bij je passen. Zoek vooral naar overeenkomsten. Probeer de verschillen te begrijpen en er mee om te gaan. Smid illustreert: “Als je zelf heel stipt bent, pas je misschien beter in Duitsland dan in een zuidelijk gelegen land.”

4. Denk in herarchie

Kijk bij je zakenpartner wie mag tekenen voor de overeenkomst. Alleen met een contact op het juiste niveau doe je zaken. Verdiep je waar mogelijk vooraf in die persoon. “Denk in hiërarchie”, adviseert Smid. “In Nederland houden we hier niet zo van, maar wij zijn daarin samen met de Scandinavische landen echt de uitzondering.”Als verschillende mensen zich binnen jouw bedrijf bezighouden met buitenlandse activiteiten, bedenk dan wie de juiste persoon is voor een deal. In sommige landen is senioriteit van de gesprekspartner van belang bij het zakendoen, maar denk ook aan iemands karakter, kennis en talenten.

5. Bezoek je relaties

Sinds de uitbraak van corona is reizen lastiger en is online werken en overleggen normaal geworden, merkt ook Smid. Toch adviseert hijeen bezoek aan je zakenrelatie. “Ken je elkaar al 20 jaar? Dan is online relatiemanagement geen probleem. Misschien reis je dan eens per 2 jaar af in plaats van elk jaar.” Bij nieuwe relaties heeft een fysieke ontmoeting de voorkeur van Smid. “Ik vind persoonlijk contact dan een must. Daar krijg je meer gevoel bij. Het zit soms in details; in non-verbale communicatie, de inrichting van een kantoor, lokale partners of wie het etentje betaalt.”

Een etentje met je zakenpartner is sowieso een goed idee. Een combinatie van zaken en plezier is gebruikelijk. Juist op deze momenten sluit je de beste deals. Blijf wel alert op de onderwerpen die je aansnijdt. Vermijd onderwerpen als seks, politiek en religie. “Als het je lukt, spreek dan een paar woorden of zinnen in de taal van het land dat je bezoekt. Iedereen snapt dat je de taal niet volmaakt beheerst, maar de moeite die je doet, wordt gewaardeerd”, verzekert Smid. Ontmoet je je zakenrelatie voor het eerst? Kom dan niet te vroeg en zeker niet te laat. In landen waar het leven minder haastig is, schuift je zakenrelatie vaak iets later aan. Dit is geen belediging, maar een manier van doen. Smid adviseert over je afspraak in contact te blijven: “Zeker als je wat later bent.” Hollandse gebruiksaanwijzing Zoals Duitsers bekend staan als stipt en Spanjaarden als temperamentvol, hebben veel Nederlandse ondernemers ook een gebruiksaanwijzing. “Wij worden gezien als zeer direct. Zonder inleidend verhaal komen we rechtstreeks tot de kern. Dit vinden gesprekspartners lang niet overal prettig en het is dus iets waarvan we ons bewust moeten zijn”, signaleert Smid. Hij voegt eraan toe dat Nederlanders door buitenlandse zakenpartners van de positieve kant worden gezien als betrouwbaar en kundig.